2024-03-29T03:45:56Z
https://mpt.areeo.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=12211
فناوری و گیاهان دارویی ایران
1397
1
1
بررسی مراحل رشد و نمو، بهره برداری و روش های تکثیر گیاه سریش تماشایی (Eremurus spectabilis M. Bieb.)
مجید
دشتی
سریش تماشایی (.Eremurus spectabilis M. Bieb) گیاهی چند ساله از خانواده لاله است که سالهای متمادی از ریشه های چسبناک آن در صنایع مختلف استفاده می شود. به منظور مطالعه تقویم رشد گیاه و تعیین مناسب ترین روش تکثیر و بهره برداری گیاه، دو رویشگاه در ارتفاعات شمالی و جنوبی بینالود انتخاب و مراحل فنولوژی گیاه به فاصله هر 10-15 روز برحسب زمان تعیین گردید. علاوه بر این تناوب گلدهی گیاهان با علامت گذاری 40 بوته یکنواخت طی سال های 1393 تا 1396 مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین تکثیر جنسی و غیر جنسی گیاه به تفکیک در اواخر فصل پاییز در رویشگاه دهبار مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد به ازای هر 200 متر افزایش ارتفاع از سطح دریا، مرحله فنولوژی گیاه به مدت 8-6 روز به تأخیر می افتد. گلها در طی فصل اردیبهشت بتدریج باز شده و بذور گیاه از اوایل تیرماه شروع به رسیدگی میکنند. تکثیر این گیاه عمدتاً از طریق کشت بذور رسیده است. تکثیر غیر جنسی گیاه از طریق تقسیم ریشهها موفقیت آمیز نبود. بذور گیاه دارای خواب فیزیولوژیکی بوده و برای شکستن خواب بذر نیاز به گذراندن دوره سرمایی دارند. نتایج همچنبن نشان دادند این گیاهان برای گلدهی نیاز به سرما داشته و پس از گلدهی از بین نرفته و بسته به میزان ذخایر ریشه ممکن است مجدداً در سال بعد به گل رفته و یا در مرحله رویشی باقی بمانند.
سریش تماشایی
فنولوژی
تکثیر
بهره برداری
2018
09
23
1
11
https://mpt.areeo.ac.ir/article_118076_074d1f3a38a7c7367b965d10fc41481b.pdf
فناوری و گیاهان دارویی ایران
1397
1
1
پراکنش فرآوردههای طبیعی و متابولیتهای ثانویه دارویی در بین تاکسونهای گیاهی
سید عباس
میرجلیلی
یکی از کاربردهای موثر گیاهان، استفاده از آنها در درمان است. اگر چه امروزه تعداد زیادی از داروها به صورت سنتتیک به بازار عرضه میشوند، لیکن منشا اولیه آنها از گیاهان بوده و درصدی از داروها نیز تاکنون سنتزشان امکانپذیر نشده است. لذا غربالگری گیاهان برای یافتن داروهای جدید یا جایگزین داروهای کنونی کماکان ادامه دارد. نکته مهم و قابل توجه در این غربالگری، شناخت گیاهان هدف در راه رسیدن به ماده موثره مورد نظر است. اینکه چه متابولیتهایی در چه گیاهانی قابل سنتز یا جستجو هستند، رویکرد اصلی این مقاله است. این تحقیق با مطالعه کتابخانه ای از طریق کاوش در سایتهای گوگل اسکولار، پاب مد، ساینس دایرکت و مقالات و کتابهای مرتبط انجام شد. نتایج به دست آمده به معرفی شاخصترین تیرهها و جنسها یا گونههای گیاهی که در تولید فرآوردههای طبیعی مورد استفاده در داروسازی، میپردازد. در بخش انتهایی با پرداختن به چگونگی پراکنش تعدادی از فرآورده طبیعی همچون آلکالوئیدها، تاننها، رزینها، صمغها و شیرابه در بین تاکسونهای گیاهی، رابطه بین این فرآوردهها و تاکسونهای گیاهی مورد بررسی قرار گرفته است. چنین نتیجه گیری شده است که ترکیبات متعددی صرفاً در گیاهان خاصی دیده میشوند، اگرچه استثنائاتی نیز دارد. به عنوان مثال آلکالوئیدها را در تیرههای خرزهره، آلاله، سیب زمینی و خشخاش میتوان یافت و یا تاننها را میتوان در گیاهان تیرههای افرا، پسته و کیوی پیدا کرد.
آلکالوئید
تانن
رزین
شیرابه
صمغ
2018
09
23
12
28
https://mpt.areeo.ac.ir/article_118077_f2f959b77540b0c0099f5f7caa60323a.pdf
فناوری و گیاهان دارویی ایران
1397
1
1
بررسی کارایی بازار داخلی انواع زعفران در ایران
نجم الدین
منصوریان
حمید
محمدی
با توجه به اهمیت زعفران و ارزش افزوده ایجاد شده و نیز ارزش صادراتی و ارزآوری آن این پژوهش انجام شده است. هدف این تحقیق محاسبه حاشیه بازار و در نهایت کارایی بازار زعفران در داخل کشور میباشد. روش جمع آوری دادهها بصورت پیمایشی و تکمیل پرسشنامه تولید کنندگان و تجار زعفران در سال 1392 بوده است. نتایج نشان میدهد خدمات بازاریابی نظیر درجهبندی و بستهبندی عمدتا در بازار عمده فروشی و صادر کنندهها انجام میشود و همچنین در سطح خردهفروشی نیز با توجه به سلیقه و سطح خرید مصرف کنندگان بستهبندی انجام میگیرد. در این بازار، انواع خریداران (خرده فروش ،عمده فروش ، تعاونیها، واسطهها، مصرف کنندگان ، صادرکنندگان ،خریداران محلی) نقش عوامل بازار را تشکیل میدهند. زعفران اغلب بصورت نقدی خرید و فروش میشود. سهم تولیدکننده از قیمت نهایی زعفران حدود 65 درصد است. بیشترین هزینه بازاررسانی مربوط به سرمایه در گردش و هزینه محل کسب وکار است . کارایی کل بازارحدود 80 درصد محاسبه شده است. بیشترین حاشیه کل بازار زعفران برای هرکیلوگرم بترتیب نوع و کیفیت آن برای زعفران ممتاز 13.3 میلیون ریال ،نگین 13میلیون ریال، ،سرگل 12.1میلیون ریال ،پوشال 11.4میلیون ریال و دسته حدود 9.3میلیون ریال برآورد شده است. بر اساس نتایج بدست آمده نوسان قیمتها و همچنین شفاف نبودن بازار مهمترین مشکلات تولید کنندگان در زمینه بازار زعفران است.پیشنهاد میشود برای افزایش سهم تولید کنندگان از قیمت نهایی محصول تا حد امکان فاصله تولید کنندگان تا صادر کنندگان با حذف واسطههای اضافی کاهش یابد و برای افزایش کیفیت زعفران تولیدی کلاسهای آموزشی و ترویجی برگزار گردد.
زعفران
بازاریابی
کارایی بازار
حاشیه بازار
2018
09
23
29
36
https://mpt.areeo.ac.ir/article_118078_245aefca1375fb30d7821d5da3ff6c18.pdf
فناوری و گیاهان دارویی ایران
1397
1
1
مقدمهای بر فناوری اطلاعات جلبکهای دارویی ایران
کاظم
دادخواهی پور
کاربرد جلبکها از حدود سه هزار سال پیش برای بشر شناخته شده بود. تاکنون، بیش از 2500 گونه جلبک از ایران گزارش شده است. با توجه به اهمیت مصارف دارویی و همچنین استخراج مواد موثر از انواع جلبکها که عمدتا از خارج وارد میشود، مطالعه تنوع زیستی و تبیین جایگاه انواع جلبکهای بومی اجتناب ناپذیر میباشد. در راستای چنین هدفی، با استفاده از فناوری برنامه نویسی در محیط VB.netیک نرمافزار کاربردی با عنوان « جلبکهای دارویی ایران » طراحی گردید. با بررسی گزارشهای علمی معتبر طی قرن اخیر، تعداد شناسههای دیجیتالی برای چهار سلسله شامل 8 شاخه، 13 رده، 26 راسته، 34 تیره، 42 جنس و 58 گونه از انواع جلبکهای دارویی در ایران تدوین شد. در این الگوریتم که در سیستمهای عامل متداول نظیر Windows قابل اجرا میباشد، عرصه انتشار و همچنین نقاط مختلف پراکنش برحسب میزان تراکم نسبی تنوع گونهها در هر مرحله از پردازش، قابل محاسبه و ترسیم روی نقشه میباشد. شایان ذکر است که تاکنون، مشابه این مدل نرمافزاری در زمینه دادهکاوی جلبکهای دارویی در منابع علمی معتبر مشاهده نگردید. بدین ترتیب، با توجه به اهمیت مطالعات بینرشتهای و تسهیل دسترسی به اطلاعات پیرامون تنوع و پراکنش جلبکهای دارویی، قابلیتهایی نظیر روزآمدسازی بههمراه تلفیق دادهها، سهولت استفاده برای عموم، بومیسازی و ترویج علوم و فناوری برای سایر رستنیهای شفابخش، در چنین افزاری قابل تامل میباشد.
جلبک
نرمافزار
بیوانفورماتیک
گیاهشناسی الکترونیک
دادهکاوی
2018
09
23
37
49
https://mpt.areeo.ac.ir/article_118080_eb9d0e50d56d2f354c8f08d937d256bb.pdf
فناوری و گیاهان دارویی ایران
1397
1
1
نحوه توانمند سازی وافزایش بنیه بذر در شش گونه از دو جنس کاکوتی(Ziziphora) و آویشن (Thymus)
محمدعلی
علیزاده
علی اشرف
جعفری
با توجه به تولید اسانس ارزشمند و سازگاری این گونهها با بخشهای وسیعی از مراتع استپی و نیمه استپی کشور، کشت و اهلی کردن آنها جهت توسعه کشت در مناطق مختلف کشور ضروری می باشد. برخلاف گیاهان زراعی، بذر گیاهان وحشی به رغم داشتن قوه نامیه بصورت یکنواخت در مزرعه جوانه نمیزنند. فرآیند توانمند سازی بذر از طریق پرایمینگ بذر، درصد جوانهزنی و بنیهای بذرها را نسبت به شاهد افزایش میدهد و میتوانند مورد استفاده بهرهبرداران جهت کشت و کار قرار گیرند. در این تحقیق، خصوصیات جوانه زنی بذر سه گونه جنس کاکوتی (Ziziphora clinopodioides، Ziziphora tenuior وZiziphora capitata) و سه گونه از جنس آویشن ( Thymus lancifolius، Thymus kotschyanus و (Thymus daenensis در آزمایشگاه تکنولوژی بذر بانک ژن منابع طبیعی وابسته به موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع مورد مطالعه قرار گرفتند. بذر گونهها در معرض تیمارهای پرایمینگ شامل اﺳﻤﻮﭘﺮاﻳﻤﻴنگ (ﭘﻠﻲاﺗﻴﻠﻦﮔﻼﻳﻜﻮل)، ﻫﻮرﻣﻮﻧﺎل پرایمینگ (اﺳﻴﺪﺟﻴﺒﺮﻟﻴﻚ)، ماتریکس پرایمینگ (ورﻣﻴﻜﻮﻟﻴﺖ، پرلیت و زئولیت)، ﻫﻴﺪروپرایمینگ (خیساندن در آب مقطر) و ﺷﺎﻫﺪ (ﺑﺪون ﭘﺮاﻳﻤﻴﻨﮓ) قرار گرفتند. در گونه T.lancifolius حداکثرطول و وزن گیاهچه، با ماتریکس پرایمینگ مشاهده شد ولی در گونه T.kotschyanus، تیمار اسید جیبرلیک موجب افزایش طول گیاهچه و هیدروپرایمینگ موجب افزایش وزن گیاهچه شدند. تیمار بذر با ورﻣﻴﻜﻮﻟﻴﺖ در گونه Z.clinopodioides موجب افزایش طول گیاهچه(34%) و وزن تر گیاهچه (17%) شد. تیمار بذرها با پرلیت در گونه Z.capitata موجب افزایش 13 درصدی وزن گیاهچه نسبت به شاهد گردید. یافتههای این مطالعه نشان داد که پرایمینگ با مواد جامد (ماتریکس پرایمینگ) دارای بیشترین اثر در توانمند کردن بذر گیاهان گونههای مذکور بود.
اسمو پرایمینگ
پرایمینگ بذر
ماتریکس پرایمینگ
هورمونال پرایمینگ
2018
09
23
50
56
https://mpt.areeo.ac.ir/article_118307_a8501e9bf39e8c913f95b99836a6dd65.pdf
فناوری و گیاهان دارویی ایران
1397
1
1
بررسی میدانی ویژگیهای حرفهای و سطح دانش عطاران در سیستان
عبدالحسین
میری
عباس
گنجعلی
مجتبی
بهره
فروغ
حیدری
حنانه
فاخری
چکیده تشریح مسئله: گیاهان یکی از اولین و در دسترس ترین منابع قابل استفاده در درمان میباشند و گیاهان دارویی از ارزش و اهمیت خاصی در تأمین بهداشت و سلامت جوامع برخوردار هستند. این مطالعه با هدف بررسی ویژگیهای حرفهای و سطح دانش عرضه کنندگان گیاهان دارویی منطقهی سیستان شامل پنج شهرستان (زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون)، مورد بررسی قرار گرفت. روش کار: جامعه آماری این مطالعه توصیفی- پیمایشی را 62 عطاری شناسایی شده منطقهی سیستان تشکیل داد و به منظور جمع آوری داده ها به روش مصاحبه با تکمیل و آنالیز پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت. نتایج: نتایج نشان داد که میانگین سنی افراد مشغول در عطاری 47/12± 29/38 سال با سابقه کار حدود 63/8 ± 95/9 سال که تنها 90/12درصد از این افراد دارای تحصیلات دانشگاهی هستند که 84/4 درصد مدرک مرتبط با گیاهان و کشاورزی میباشند و 45/56 درصد دیپلم و 65/30 درصد تحصیلات زیر دیپلم داشتند و از سطح دانش اندکی در زمینه گیاهان دارویی برخوردار بودند. گیاهان دارویی پرتقاضا به ترتیب شامل شوید، زیرهی سبز، رازیانه، گشنیز، آویشن، هل، دارچین، فلفل سیاه، اسپند و زردچوبه بود. نتیجه گیری: کسانی که به عنوان فروشنده گیاهان دارویی فعالیت میکنند، علم و دانش اولیه در زمینه گیاهان دارویی، عوارض و تداخلات با داروهای شیمیایی را ندارند و ضروریست دوره های آموزشی در این خصوص را طی نمایند.
عطاری
گیاهان دارویی
سلامت
سیستان
2018
09
23
57
69
https://mpt.areeo.ac.ir/article_118305_70b3d6523b263a397ebce5f3efdb78a6.pdf
فناوری و گیاهان دارویی ایران
1397
1
1
بررسی جایگاه حفاظتی گونه دارویی انحصاری Ferula fllabelliloba Rech. f. & Aell.
نرجس
عزیزی
زیبا
جمزاد
حسن
امیرآبادی زاده
غلامرضا
حسینی بمرود
زهره
شیبانی زاده
گونه کمای بینالودی (Ferula flabelliloba Rech. f. & Aell.) متعلق به خانواده Apiaceae از جمله گونه های گیاهی دارویی انحصاری ایران است که رویشگاه طبیعی آن منحصرا در کوه های بینالود در استان خراسان رضوی واقع شده است. وجود ترکیبات دارویی ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی در ریشه و اندام هوایی این گونه دال بر اهمیت فراوان آن است. جهت تعیین وضعیت حفاظتی این گونه دارویی ارزشمند، توسط بازدیدهای میدانی و برداشت نمونه در رویشگاههای آن، سطح تحت اشغال این گونه 40 کیلومتر مربع و میزان حضور در محدوده انتشار آن 469/3900 کیلومتر مربع برآورد شد. بنابراین، این گونه بر طبق معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN ) با استناد به معیار سطح تحت اشغال و تعداد افراد بالغ جمعیت ها در گروه در بحران انقراض طبقه بندی می شود. به لحاظ تغییرات اقلیمی گسترده از جمله خشکسالیهای اخیر و مداخلات نامناسب انسانی که فرسایش و بهره برداری بی رویه را بدنبال داشته است، با توجه به گستره پراکنش محدود این گونه و لذا وابستگی خاص آن به شرایط اکولوژیکی زیستگاه، مطالعه عوامل حاکم بر زیست بوم به منظور دستیابی به فن آوری اهلی سازی و کشت این گونه جهت بهره برداری های دارویی و صنعتی ضروری است. نیز جهت حفظ و بقای آن، رویشگاه های مزبور به عنوان یک ذخیره گاه ژنتیکی باید مورد حفاظت و حمایت قرار گیرد.
کمای بینالودی
دارویی
انحصاری
جایگاه حفاظتی
بحران انقراض
2018
09
23
70
79
https://mpt.areeo.ac.ir/article_118306_dc76be6e0c588576911696de1f60e7fa.pdf