بررسی بوم‌شناسی فردی گیاه دارویی آویشن (Thymus kotschyanus) در بوم‌سازگان مرتعی شهرستان بشرویه، استان خراسان‌جنوبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی خراسان‌رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد. ایران

2 دانشیار پژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مرتعداری. دانشگاه تربت حیدریه

4 دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته گیاهان دارویی. دانشگاه آزاد واحد فردوس

چکیده

به منظور مطالعه بوم­شناسی فردی گونه آویشن­کوهی (T. kotschyanus) تحقیقی در سال 1398 در بوم­سازگان مرتعی شهرستان بشرویه انجام شد و شرایط رویشگاهی (توپوگرافی، خاک و اقلیم)، فنولوژی، شاخص­های کیفیت علوفه، تاج پوشش و تیپ­های گیاهی همراه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مطالعات هواشناسی یک دوره 30 ساله (1368-1398) نشان داد متوسط بارندگی سالیانه 126 میلی­متر و دمای متوسط سالانه 1/19 درجه­ سانتی­گراد است. بافت خاک شنی- لوم و مقدار هدایت­الکتریکی آن 81/1 (دسی­زیمنس بر متر)، اسیدیته 5/8، مقدار ماده­آلی 4/1 درصد، ازت­آلی 016/0 درصد، مقدار فسفر1/7 (میلی­گرم بر لیتر)، پتاسیم 85/0 (میلی­گرم بر لیتر)، کلسیم 09/7 (میلی­گرم بر لیتر)، منیزیم 24/3 (میلی­گرم بر لیتر)، کلر67/9 (میلی­گرم بر لیتر) و آهک 6/5 درصد می­باشد. حداقل ارتفاع 1578 متر، حداکثر 2389 متر و ارتفاع متوسط رویشگاه 1983 متر از سطح دریا می­باشد. شیب عمومی منطقه رویشگاه حدود 25 الی 40 درصد و جهت عمومی شیب، جنوب­غربی و جنوب می­باشد. متوسط پوشش گیاهی رویشگاه، 37 درصد و پوشش گیاهی گونه آویشن­کوهی، 5/2 درصد می­باشد. شروع رشد رویشی از نیمه اول فروردین، گلدهی از نیمه دوم اردیبهشت و بذردهی از نیمه دوم تیرماه می­باشد و شروع دوره خواب در گیاه از نیمه دوم شهریورماه می­باشد. همچنین بین درصد پروتئین­خام، درصد دیواره­سلولی بدون همی­سلولز، درصد هضم­پذیری ماده خشک و انرژی متابولیسم در دو مرحله رویشی و زایشی در سطح یک درصد اختلاف معنادار مشاهده شد. برآوردهای اولیه نشان داد که حدود 80 درصد پایه­های گیاه آویشن­کوهی در رویشگاه سرند و خدافرید قابل­بهره­برداری و صرفه اقتصادی دارند. با توجه به ارزش دارویی و حفاظتی گونه مورد بررسی، پیشنهاد می­شود از این گونه جهت اصلاح و توسعه مراتع و همچنین بهره­برداری اقتصادی آن در مناطق مشابه شرایط اکولوژیکی منطقه مورد بررسی استفاده شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Autecology study of Thymus kotschyanus in Rangeland ecosystems of Boshrouyeh city, South Khorasan province

نویسندگان [English]

  • Reza Yari 1
  • Majid dashti 2
  • Mahnaz Zeynabi 3
  • S. Mostafa Parsa Mohebi 4
  • Narjes Azizi 1
1 1. Assistant Professor, Khorasan-e-Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Mashhad, Iran
2 Associate Professor, Khorasan-e-Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Mashhad, Iran
3 Master student in rangeland management. Torbat Heydariyeh University
4 Graduated with a master's degree in medicinal plants. Ferdows Azad University
چکیده [English]

In order to study the individual ecology of T. kotschyanus species, research was conducted in 1398 in rangeland ecosystems of Boshrouyeh city and habitat conditions (topography, soil, climate), phenology, forage quality indicators, canopy and associated types Thyme was examined. The results showed that the average annual rainfall was 126 mm and the texture of sandy loam soil and its electrical conductivity was 1.81 dS / m, acidity was 8.5, organic matter was 1.4%, nitrogen, phosphorus Potassium, calcium, magnesium, chlorine and lime are 0.016, 7.1, 0.85, 7.9, 9.67 and 5.6, respectively. The minimum height is 1578 and the maximum height is 2389 meters and the average height of the habitat is 1983 meters. The general slope of the habitat area is about 25 to 40% and the general direction of the slope is southwest and south. The average vegetation cover is 37%, the vegetation of T. kotschyanus species is 2.5%. Vegetative growth starts from the first half of April, flowering from the second half of May and sowing from the second half of July, and the beginning of dormancy in thyme is from the second half of September. Also, a significant difference was observed between the percentage of crude protein, the percentage of cell wall without hemicellulose, the percentage of dry matter digestibility and the energy of metabolism in both vegetative and reproductive stages at the level of one percent. Preliminary estimates showed that about 80% of T. kotschyanus in Serendo Hofridrid habitat are exploitable and economical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • T. kotschyanus
  • Individual ecology
  • Nutritional value
  • Sarand and Khodafrid area
  • Boshrouyeh city